انواع هیپوترمی چیست؟
در شرایط سرد و مرطوب، بدن انسان به سرعت گرمای خود را از دست داده و اگر این فرایند کنترل نشود، دمای داخلی بدن به زیر حد طبیعی یعنی ۳۵ درجه سانتی گراد خواهد رسید؛ حالتی که به آن هیپوترمی گفته می شود. این وضعیت می تواند از خفیف تا شدید متغیر بوده و بسته به مدت زمان قرار گرفتن در سرما و شدت افت دما، پیامدهای متفاوتی بر بدن دارد. آگاهی از انواع هیپوترمی چیست؟ و شناخت علائم هر مرحله، برای کوهنوردان، طبیعت گردان و حتی افرادی که در محیط های سرد زندگی می کنند، حیاتی بوده تا بتوانند به‌موقع از بروز خطرات جدی جلوگیری کنند.
انواع هیپوترمی چیست؟
هیپوترمی به حالتی گفته می شود که دمای مرکزی بدن انسان به کمتر از ۳۵ درجه سانتی گراد کاهش پیدا می کند. این اختلال خطرناک زمانی رخ خواهد داد که بدن گرمای بیشتری از دست می دهد تا بتواند آن را جایگزین کند. در علم پزشکی، هیپوترمی بر اساس شدت افت دمای بدن به سه نوع اصلی تقسیم خواهد شد: هیپوترمی خفیف، متوسط و شدید. در ادامه به بررسی دقیق هر نوع و علائم آن خواهیم پرداخت.
هیپوترمی خفیف
در این مرحله، دمای بدن معمولاً بین ۳۲ تا ۳۵ درجه سانتی گراد می باشد. بدن هنوز قادر به حفظ عملکرد حیاتی خود بوده، اما نشانه هایی از تلاش برای گرم شدن دیده خواهد شد.
علائم هیپوترمی خفیف:
- لرز شدید و کنترل ناپذیر
- پوست سرد و رنگ پریده
- کاهش تمرکز و اختلال در گفتار
- افزایش ضربان قلب و تنفس
در این مرحله، اگر فرد سریع‌تر گرم شود و لباس خشک و گرم بپوشد، معمولاً بدون آسیب جدی بهبود خواهد یافت.
هیپوترمی متوسط
وقتی دمای بدن بین ۲۸ تا ۳۲ درجه سانتی گراد برسد، سیستم های حیاتی بدن شروع به کند شدن خواهد کرد. مغز و عضلات به درستی عمل نکرده و خطر از دست دادن هوشیاری افزایش خواهد یافت.
علائم هیپوترمی متوسط:
- کاهش یا توقف لرز
- گفتار بریده و نامفهوم
- حرکات کند و ناهماهنگ
- خواب آلودگی و بی تفاوتی
- ضربان قلب ضعیف‌تر
در این حالت، باید فرد سریعاً به محیط گرم منتقل و با روش های کنترل شده (مانند پتو یا گرم کردن تدریجی) دمای بدن افزایش داده شود.
هیپوترمی شدید
در مرحله‌ی شدید، دمای بدن به کمتر از ۲۸ درجه سانتی گراد خواهد رسید. در این شرایط، خطر مرگ بسیار بالاست زیرا اندام های حیاتی مانند قلب و مغز دچار اختلال عملکرد می شوند.
علائم هیپوترمی شدید:
- از دست دادن هوشیاری کامل
- ضربان قلب و تنفس بسیار ضعیف یا غیرقابل تشخیص
- پوست بسیار سرد، رنگ پریده یا آبی رنگ
- احتمال ایست قلبی
در این مرحله، اقدامات اورژانسی و درمان بیمارستانی فوری ضروری می باشد. استفاده از دستگاه های گرم کننده پزشکی و احیای قلبی-ریوی (CPR) ممکن است برای نجات فرد لازم باشد.
هیپوترمی حاد و مزمن
از دیدگاه مدت زمان و شرایط بروز، هیپوترمی را می توان به دو نوع دیگر نیز تقسیم کرد:
- هیپوترمی حاد: در اثر قرار گرفتن ناگهانی در سرما (مثلاً سقوط در آب یخ زده) رخ خواهد داد.
- هیپوترمی مزمن: به تدریج در طول زمان در محیط سرد و مرطوب ایجاد شده، به‌ویژه در افراد مسن یا بی خانمان.
نکات پیشگیری از هیپوترمی
برای جلوگیری از بروز هیپوترمی در طبیعت یا کوهستان:
- لباس های چندلایه و ضد رطوبت بپوشید.
- از خیس شدن بدن یا لباس ها جلوگیری کنید.
- در هوای سرد، وعده های غذایی پرکالری و نوشیدنی های گرم مصرف کنید.
- در صورت بروز لرز شدید یا بی حسی بدن، سریعاً به محیط گرم بروید.
جمع بندی کلی:
هیپوترمی خواهد توانست از یک افت خفیف دمای بدن تا وضعیت مرگبار متغیر باشد. شناخت انواع هیپوترمی و آگاهی از علائم هشدار دهنده‌ی آن، نقش مهمی در پیشگیری و درمان به‌موقع دارد. در فعالیت هایی مانند کوهنوردی، اسکی یا طبیعت گردی در فصول سرد، رعایت اصول ایمنی و آمادگی بدنی، بهترین راه برای حفظ سلامت و جلوگیری از بروز هیپوترمی می باشد.
به پایان این مطلب درباره “انواع هیپوترمی چیست؟” رسیدیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد و همچنین پیشنهاد می کنیم مقاله دیگر ما درباره “سه مرحله بیماری ارتفاع چیست؟” را بخوانید.