کوه دنا در کجا واقع شده است؟
برخلاف تصور بسیاری از افراد، کوه دنا یک قله‌ی منفرد نیست، بلکه زیرمجموعه‌ای باشکوه از رشته‌کوه زاگرس به شمار می‌آید. این رشته‌کوه عظیم با ۴۹ قله بالای ۴۰۰۰ متر، یکی از برجسته‌ترین نواحی کوهستانی ایران است. قله قاش مستان با ارتفاع ۴۴۵۹ متر، عنوان بلندترین نقطه دنا را به خود اختصاص داده و از دور همچون تاجی سپید بر فراز کهگیلویه و بویراحمد می‌درخشد. در این مطلب از سایت کوهنوردی هوراز به بررسی کامل اینکه رشته کوه دنا کجاست و چین خوردگی ها و عجایب این کوه می پردازیم پس تا انتها با ما همراه باشید.
موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی کوه دنا
رشته‌کوه دنا، یکی از زیباترین و پررمز و رازترین زیررشته‌های زاگرس است که به دلیل تنوع شگفت‌انگیز در پوشش گیاهی و جانوری خود شهرت دارد. در دامنه‌های جنوبی و غربی دنا، که عموماً زیر ۲۵۰۰ متر ارتفاع دارند، جنگل‌هایی سرسبز از بلوط، بادام کوهی، پسته‌ی وحشی و زالزالک چشم‌اندازی مسحورکننده خلق کرده‌اند. هر چه بالاتر بروید، درختچه‌های گون و سرو کوهی جایگزین درختان بلند می‌شوند و در ارتفاعات بالاتر از ۳۵۰۰ متر، تنها گیاهان کوتاه و مقاومی از گونه‌های گون توان رویش دارند.
دامنه‌های شمالی دنا عاری از جنگل‌های انبوه‌اند اما مراتع سرسبز و درختان پراکنده‌ی سرو، جلوه‌ای بکر به چشم‌انداز منطقه بخشیده‌اند. این تنوع ارتفاعی باعث شده که گیاهان کوه دنا در هر تراز، اکوسیستمی متفاوت ایجاد کنند؛ از گیاهان دارویی گرفته تا گل‌هایی چون ارکیده، لاله، پامچال و بنفشه که در فصل بهار دامنه‌ها را رنگین می‌کنند.
اما حیوانات کوه دنا نیز به اندازه گیاهانش دیدنی‌اند. این منطقه پناهگاه گونه‌های ارزشمندی همچون پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، گرگ، گربه وحشی، بز و میش کوهی است. در آسمان، عقاب طلایی، شاهین، کرکس و چکاوک به پرواز درمی‌آیند و در میان صخره‌ها می‌توان رد پای سمور، راسو و سنجاب ایرانی را یافت. این تنوع زیستی بی‌نظیر، دنا را به یکی از عجایب طبیعی ایران تبدیل کرده است.
کوه دنا کجاست؟
دنا بخشی از رشته‌کوه زاگرس است که از شمال‌غربی تا جنوب‌شرقی ایران امتداد دارد. این رشته‌کوه باشکوه با طولی میان ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر و عرضی حدود ۱۵ کیلومتر، یکی از فشرده‌ترین و مرتفع‌ترین بخش‌های زاگرس به شمار می‌آید. رشته کوه دنا از ۲۰ کیلومتری شرق یاسوج شروع می‌شود و تا ۷۰ کیلومتر در جهت شمال-شمال غربی در استان اصفهان امتداد دارد.
طبق تعریفی دیگر، این کوه از شمال غربی در روستای کتا از توابع شهرستان دنا شروع می‌شود و در منطقه کاکان، ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی یاسوج، به پایان می‌رسد. اگر ابتدا و انتهای دنا را کتا و کاکان در نظر بگیریم، طول آن ۹۰ کیلومتر خواهد بود، به همین دلیل اختلاف طول بین ۷۰ تا ۹۰ کیلومتر است. این گستره‌ی طولانی و پیچیده، باعث شده دنا نه‌تنها بلندترین چین‌خوردگی رشته‌کوه زاگرس باشد، بلکه یکی از برجسته‌ترین پدیده‌های زمین‌شناسی ایران نیز به حساب آید.
کوه دنا در کدام استان واقع شده است؟
رشته‌کوه دنا شمال و شرق استان کهگیلویه و بویراحمد را در بر می‌گیرد. بخش‌های شرقی و جنوب‌شرقی آن به استان فارس، نواحی غربی به چهارمحال و بختیاری و دامنه‌های شمالی به استان اصفهان محدود می‌شوند.
به طور کلی، بخش عمده‌ی این رشته‌کوه از جمله بلندترین قله آن، قاش مستان — در استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. همین موقعیت جغرافیایی باعث شده دنا به یکی از برجسته‌ترین و دیدنی‌ترین مناطق کوهستانی جنوب کشور تبدیل شود و در فهرست عجایب کوه دنا قرار گیرد.
خواندنی مفید: لوازم کوهنوردی از کجا بخرم؟
ارتفاع کوه دنا
بلندترین قله در زیررشته‌کوه دنا، قله قاش مستان با ارتفاع ۴۴۵۹ متر از سطح دریاست. در امتداد خط‌الرأس دنا، بیش از ۴۰ قله بلند — یا دقیق‌تر بگوییم ۴۹ قله بالای ۴۰۰۰ متر — وجود دارد که این ویژگی، دنا را به مرتفع‌ترین بخش رشته‌کوه زاگرس و منطقه‌ای منحصربه‌فرد برای کوهنوردان حرفه‌ای تبدیل کرده است.
در میان این قله‌ها، می‌توان به بلندترین آن‌ها اشاره کرد:
- قاش مستان: ۴۴۵۹ متر
- مور گل: ۴۳۸۰ متر
- ماش: ۴۳۷۰ متر
- سه قپه آسمانی: ۴۳۴۰ متر
- هرا شرقی: ۴۳۱۰ متر
- هرام: ۴۳۰۵ متر
- بن رو: ۴۳۰۰ متر
- هرا غربی: ۴۲۸۰ متر
- کله بلبل: ۴۲۸۰ متر
- کله گردنک: ۴۲۶۰ متر
- پازن پیر: ۴۲۵۰ متر
- قزل قله: ۴۲۵۰ متر
رشته‌کوه میانی دنا از گردنه بیژن با ارتفاع ۳۲۰۰ متر آغاز شده و تا گردنه مورگل غربی در ارتفاع ۴۱۰۰ متر امتداد دارد. در این مسیر، حدود ۱۸ قله بالای ۴۰۰۰ متر قرار گرفته‌اند. قلل مهم این خط‌الرأس از گردنه بیژن به ترتیب عبارتند از: برداتاش، سیچانی ۱، ۲، ۳، حوض دال، قرسومی شرقی و غربی، تنگه‌راه (هرا)، بیژن ۱، کاپیری، بیژن ۲ (سه قپه آسمانی)، قزل‌قله، بیجانرو، هرم، قبله، مورگل، مورگل غربی و مورگل شمالی.
این مجموعه عظیم از قله‌ها، دنا را به بهشت کوهنوردان تبدیل کرده است. اگر قصد صعود به این قله‌ها را دارید، پیشنهاد می‌کنیم پیش از سفر، تجهیزات کوهنوردی اورجینال مورد نیاز خود را از فروشگاه اینترنتی هوراز تهیه کنید تا با اطمینان و ایمنی بیشتری راهی مسیرهای پرچالش دنا شوید.
بلندترین چین‌خوردگی رشته‌کوه دنا
رشته‌کوه دنا بخشی از سیستم چین‌خورده زاگرس است و از نظر زمین‌شناسی یکی از بلندترین و جوان‌ترین چین‌خوردگی‌های رشته‌کوه زاگرس به شمار می‌آید. این چین‌خوردگی‌ها در نتیجه‌ی برخورد صفحات تکتونیکی عربستان و اوراسیا در میلیون‌ها سال پیش شکل گرفته‌اند و باعث به‌وجود آمدن قله‌های مرتفعی مانند قاش مستان شده‌اند.
دنا در واقع بلندترین چین‌خوردگی رشته‌کوه زاگرس محسوب می‌شود و از نظر ساختار، متشکل از لایه‌های سنگ‌آهک، مارن و شیل است که در اثر فشارهای شدید زمین‌ساختی، به شکل امواج بزرگ کوهستانی درآمده‌اند. این ویژگی زمین‌شناسی، نه‌تنها سبب ایجاد مناظر شگفت‌انگیز و عجایب کوه دنا شده، بلکه بر نوع پوشش گیاهی، منابع آب زیرزمینی و حتی تنوع زیستی منطقه نیز تأثیرگذار بوده است.
میدان جنوب شرقی دنا
این بخش از رشته‌کوه دنا از گردنه بیژن آغاز می‌شود و تا قله پازن پیر با ارتفاع حدود ۴۲۵۰ متر امتداد دارد. در این ناحیه، ۹ قله بالای ۴۰۰۰ متر قرار گرفته که از چشم‌نوازترین بخش‌های دنا به شمار می‌رود.
مسیر اصلی صعود به قله پازن پیر از تنگ کبودی در جاده یاسوج–کاکان آغاز می‌شود. همچنین می‌توان از طریق تنگه خرسی به قله دست یافت، اما مسیر استاندارد و رایج‌تر از سرچشمه چشمه آب نهر در همین مسیر جاده‌ای است. این بخش از دنا، به دلیل چشم‌اندازهای گسترده، برف سنگین در زمستان و ارتفاع برف در کوه دنا که در برخی ماه‌ها به چندین متر می‌رسد، برای کوهنوردان حرفه‌ای و طبیعت‌گردان جذابیت خاصی دارد.
خواندنی مفید: چک لیست تجهیزات کوهنوردی
قله‌های جنوب‌شرقی دنا، از جمله حوض‌دال و مورگل، هر یک چشم‌انداز و مسیر صعود خاص خود را دارند.
حوض دال
قله‌ی حوض‌دال یکی از شناخته‌شده‌ترین قله‌های جنوب‌شرقی رشته‌کوه دنا است و دو مسیر اصلی برای صعود به آن وجود دارد:
- مسیر بزکش – مسیری طولانی که از خانه کوهنورد آغاز می‌شود و بخشی از مسیر دسترسی آن با وسیله نقلیه تا منطقه سیچانی قابل پیمایش است.
- مسیر سیچانی – مسیری کوتاه‌تر اما شیب‌دارتر که کوهنوردان حرفه‌ای بیشتر از آن استفاده می‌کنند.
در ارتفاع حدود ۳۹۰۰ متری، دو پناهگاه بتنی و فلزی وجود دارد که در مسیر بزکش قرار گرفته‌اند. اگر از مسیر سیچانی صعود کنید، برای رسیدن به این پناهگاه‌ها باید کمی از مسیر اصلی منحرف شوید. این قله به دلیل چشم‌انداز پانورامای دنا و موقعیت خاصش، یکی از عجایب کوه دنا به شمار می‌آید.
مورگل
قله‌ی مورگل در شمال قاش مستان قرار دارد و از مهم‌ترین قله‌های شمالی رشته‌کوه دنا است. برای صعود به مورگل، دو مسیر اصلی وجود دارد:
- مسیر شمالی (استاندارد) که از روستای خِفر آغاز می‌شود و پس از عبور از پناهگاه قاش مستان، به خط‌الرأس کیخسرو و سپس قله می‌رسد.
- مسیر جنوب‌شرقی که بخشی از خط‌الرأس دنا را در بر می‌گیرد و از روستای سی‌شارد شروع می‌شود.
این قله در زمستان‌ها به دلیل ارتفاع برف زیاد در کوه دنا و شرایط آب‌و‌هوایی سخت، تنها برای کوهنوردان با تجربه توصیه می‌شود.
قاش مستان یا بیژن (بلندترین قله در رشته‌کوه دنا)
قله قاش مستان که با نام بیژن ۳ نیز شناخته می‌شود، بلندترین قله رشته‌کوه دنا و از نمادهای طبیعی ایران است. ارتفاع آن ۴۴۵۹ متر از سطح دریا بوده و یکی از سخت‌ترین قله‌های دنا برای صعود محسوب می‌شود.
رایج‌ترین و آسان‌ترین مسیر صعود، از روستای خِفر پادنا آغاز می‌شود. از این روستا تا جان‌پناه، دو مسیر وجود دارد:
- مسیر سمت چپ کوه دژ که کوتاه‌تر و دسترسی‌پذیرتر است.
- مسیر سمت راست کوه دژ (مسیر آبشار) که طولانی‌تر ولی دارای منابع آبی و چشم‌اندازهای طبیعی بیشتری است.
در فصل زمستان، قله قاش مستان با برف سنگین و سرمای شدید پوشیده می‌شود و تنها با تجهیزات کامل صعود امکان‌پذیر است. اگر قصد صعود دارید، توصیه می‌کنیم تجهیزات کوهنوردی اورجینال مانند چادر ارتفاع، کرامپون، لباس ضدآب و باتوم کوهنوردی را از برند های معتبر مثل کایلاس و اسنوهاک تهیه کنید تا با اطمینان و آمادگی بیشتر راهی این قله‌ی باشکوه شوید.
اقامت در نزدیکی کوه دنا
اگر قصد دارید چند روز را در دل طبیعت دنا بگذرانید، گزینه‌های مختلفی برای اقامت وجود دارد. کوهنوردان می‌توانند در پناهگاه‌های سیمانی و فلزی مسیر صعود استراحت کنند، که برای شب‌مانی در ارتفاع گزینه‌ای ایمن و کاربردی است.
سخن پایانی
کوه دنا، با ۴۹ قله‌ی بالای ۴۰۰۰ متر و تنوع بی‌نظیر در طبیعت، یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های طبیعی ایران است. از پوشش گیاهی متنوع و حیات‌وحش ارزشمند گرفته تا قله‌های چالش‌برانگیز و چشم‌اندازهای بکر، دنا مقصدی فراتر از یک سفر معمولی است؛ سفری به قلب زمین، آسمان و طبیعت ناب زاگرس.
به پایان این مطلب با موضوع کوه دنا در کجا واقع شده است؟ رسیدیم. امیدواریم برای شما مفید بوده باشد و همچنین پیشنهاد می کنیم از سایر مطالب آموزشی مفید سایت نیز دیدن کنید.
مطالبی که ممکن است به آن علاقه‌مند باشید: